Mistrzowska Szkoła
Pedagogiki Fortepianowej
1-7.02.2025 SANOK
Prof. zw. dr hab. Marek PODHAJSKI (ur. 1938 w Nowogródku) teoretyk muzyki, muzykolog, pedagog, kompozytor. W PWSM w Sopocie odbył studia z teorii muzyki (1957-1961, z najwyższym odznaczeniem) oraz kompozycji u Piotra Rytla, a później Konrada Pałubickiego (dyplom 1966). Doktorat na podstawie rozprawy pt. „Interpretacja matematyczno-logiczna elementarnych pojęć harmonii funkcyjnej” w PWSM w Warszawie, 1972 (drugi dyplom doktorski w dziejach tej uczelni). Habilitował się z muzykologii w ATK („Nowy system muzyki X. Jana Jarmusiewicza w perspektywie polskich prac z harmonii XIX wieku”, 1993). Studiował także na Wydziale Mechanicznym Politechniki Gdańskiej (1955-58). Od 1961 zatrudniony w PWSM w Sopocie (od 1982 Akademia Muzyczna im. S. Moniuszki), gdzie przechodził kolejne stopnie kariery nauczycielskiej – od asystenta (1961), docenta (1972) do profesora (1982). Pełnił tam m.in. obowiązki dziekana Wydziału Wychowania Muzycznego (1972-75), dziekana Wydziału Kompozycji i Teorii Muzyki (1975-78), kierownika Katedry Kompozycji i Teorii Muzyki (1972-78) oraz prorektora (1982-84). Kierował całokształtem prac związanych z działalnością naukową gdańskiej uczelni (1972-90), założył Wydawnictwo, poszerzył katedrę w Międzywydziałowy Instytut Teorii Muzyki PWSM w Gdańsku, którego był dyrektorem (1978-82, 1987-90) i sformułował podstawowe kierunki i formy działalności badawczej tej placówki. Powołał cykle międzynarodowych sesji naukowych: „Muzyka fortepianowa” (od 1976), „Organy i muzyka organowa” (od 1977), „Marynistyka w muzyce” (od 1978) oraz sympozja „Muzyka w Gdańsku wczoraj i dziś” (od 1982), stanowiące platformę kontaktów i współpracy środowisk naukowych teoretyków i muzykologów, polskich i zagranicznych. Wykształcił grono uczniów i współpracowników, wespół z Antonim Poszowskim tworząc gdańską szkołę teorii muzyki o skrystalizowanym, indywidualnym obliczu. Od 1994 roku zatrudniony w AMFC w Warszawie na stanowisku profesora, od 1998 na etacie naukowo-badawczym. Prowadził zajęcia dydaktyczne również w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Olsztynie (1976-79) i Słupsku (1979-1989), wygłaszał odczyty w wielu ośrodkach krajowych i zagranicznych. W latach 1990-2005 przebywał w Islandii, gdzie w Akureyri prowadził działalność dydaktyczną i naukową. Zorganizował tam I Festiwal Islandzkiej Muzyki Fortepianowej, wraz z towarzyszącą mu sesją naukową i dwujęzyczną publikacją. Napisał pierwszy w dziejach słownik „Dictionary of Icelandic Composers”, Warsaw 1997,przyjęty do Biblioteki Kongresu USA. Pomimo oddalenia utrzymywał stały kontakt z krajem. Komponował. Jego „II Sonata fortepianowa” była wykonana przez Macieja Szymańskiego w Paryżu i w USA. „Sekstet fortepianowy” został nagrany przez Rozgłośnię PR w Gdańsku. Utwory Podhajskiego utrzymane są w ramach systemu rozszerzonej tonalności typu hindemithowskiego, którego twórczością był zafascynowany oraz nieortodoksyjnie traktowanej dodekafonii. Po studiach zaprzestał komponowania i poświęcił się działalności naukowo-badawczej, pedagogicznej i organizacyjnej. Autor 8 książek i przeszło 100 artykułów naukowych. W centrum zainteresowań naukowych Podhajskiego znajduje się warsztat kompozytorski twórców XX w. (z naciskiem na dokonania współczesnych kompozytorów polskich), problemy techniki dźwiękowej, teoria i analiza form muzycznych oraz dzieje polskiej myśli o muzyce, zwłaszcza związanej z nauką harmonii i jej zapoznane a chlubne karty (w szczególności wizjonerski traktat Jana Jarmusiewicza). Prace Podhajskiego, początkowo inspirowane naukami ścisłymi i postulujące uprecyzyjnienie aparatu badawczego i obiektywizm w ujmowaniu fenomenów muzycznych, coraz silniej grawitują ku muzykologii, wraz z postrzeganiem problematyki teoretycznej w szerokim kontekście interdyscyplinarnym. Godna zaznaczenia jest pionierska działalność badawcza na gruncie muzyki islandzkiej. Członek ZKP, Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, International Musicological Society, International Biographical Centre Advisory Council w Cambridge; American Biographical Institute Research Association (członek dożywotni). Odznaczony m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi (1976), Złotym Krzyżem Zasługi (1978), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1983), medalem „The Silver Shield of Valour” przyznanym przez American Biographical Institute (1992), regionalnymi odznaczeniami województwa gdańskiego i koszalińskiego, nagrodami indywidualnymi MKiS (1973, 1977, 1982). Autor podręcznika „Formy muzyczne” (PWN 1991, 2013, wydanie rozszerzone 2018). Inicjator, współautor i redaktor naczelny monumentalnej dwutomowej pracy „Kompozytorzy polscy 1918–2000” (Gdańsk-Warszawa 2005), wydanej następnie w jednotomowej wersji w języku angielskim pt. „Polish Music. Polish Composers 1918-2010” (Gdańsk-Lublin 2013).Ponadto promotor 8 prac doktorskich, autor haseł w encyklopediach (PWN, Grove, MGG), sprawozdań, ekspertyz, recenzji i in.Źródło: strona Internetowa Akademii Muzycznej im. St. Moniuszki w Gdańsku.